Chcesz to wiedzieć: Jak przygotować się do ciąży.

Jesteś młodą, nowoczesną kobietą. Od niedawna szczęśliwą mężatką, rozwijasz się zawodowo, cieszysz swoją pasją. Niczego Ci nie brakuje, jedynie czasu, tak aktywnie korzystasz z życia. Wtedy zaczynają pojawiać się one. Małe, słodziutkie, przepiękne... bobasy. Coraz częściej zwracasz na nie uwagę, przyglądasz się im i myślisz "a może i my moglibyśmy już takiego mieć?"...

Kiedy już małżonkowie zdecydują się na powiększenie rodziny, zwykle chcą działać zaraz. Wtedy okazuje się, że wskazane byłoby kilkumiesięczne przygotowanie do poczęcia. Proponujemy więc, by jeszcze w fazie namysłu i rozmów o ewentualnych zmianach, które mogą wprowadzić narodziny dziecka (kwestie mieszkania, pracy, pieniędzy, hobby) rozpocząć powoli przygotowania. Nie są one terminowe i nawet, jeśli decyzja przesunie się w czasie, będą one wartościowe.

1. Przyjmowanie kwasu foliowego.

Tabletki w zalecanej dawce 0,4 mg dostępne w każdej aptece bez recepty, 1 tabletka dziennie. Kw. foliowy to jedna z witamin grupy B. Bierze udział w syntezie kwasów nukleinowych niezbędnych do prawidłowego rozwoju układu nerwowego płodu. Jego niedobór może prowadzić do występowania poważnych wad wrodzonych u dziecka, np. rozszczepu kręgosłupa.

2. Odstawienie hormonalnej antykoncepcji.

Zaleca się, aby na kilka miesięcy przed planowaną ciążą (co najmniej 3 miesiące) zrezygnować z tej formy antykoncepcji, by oczyścić organizm kobiety ze sztucznie syntetyzowanych substancji i uregulować gospodarkę hormonalną tak, by spełniała swoje zadania w czasie ciąży. W tym czasie można korzystać z naturalnych metod planowania rodziny (więcej tutaj) lub niehormonalnych metod, np. prezerwatywy.

3. Powolne odstawianie palenia i alkoholu.

Palenie tytoniu, picie alkoholu oraz zażywanie narkotyków (również marihuany) powinno być zaniechane przez OBOJE partnerów przed rozpoczęciem starań o dziecko. Obniżają one płodność, jakość spermy oraz kumulują się w organizmie na czas ciąży. Jeżeli kobieta pali regularnie i w dużych ilościach zaleca się powolne odstawianie tytoniu (w ciągu kilku tygodni), gdyż jego nagły niedobór powoduje znaczny wyrzut hormonu stresu - kortyzolu, co ma niekorzystny wpływ na organizm przyszłej matki.

4. Zdrowa dieta i aktywny tryb życia.

Nie ma potrzeby wprowadzania rygorystycznych diet, całkowitych zmian w żywieniu (zasady zdrowego żywienia również w tym poście). Najważniejsze, by przyszli rodzice zadbali o dostarczanie wartościowych składników odżywczych, m.in.:

żelaza (rośliny, mięso),
kwasów omega 3 (ryby),
witamin (warzywa i owoce),
witaminy D3 (promienie słoneczne, zalecana suplementacja dla wszystkich dorosłych 2000j/dobę w okresie jesienno-zimowym, dostępna bez recepty),
kwasu foliowego (rośliny zielone)

Istotne jest uregulowanie masy ciała, by zmniejszyć zagrożenie cukrzycą ciężarnych i innymi powikłaniami ciąży. Wskazana jest więc regularna aktywność fizyczna, np. pływanie 2-3 razy w tygodniu, gdyż można ją kontynuować w trakcie ciąży.

5. Wizyta u stomatologa.

Ważna z dwóch powodów. Po pierwsze udowodniono, że zmiany próchnicze i choroby przyzębia nasilają się w okresie ciąży. Dochodzi do tego wskutek częstego spożywania pokarmów przez kobiety ciężarne, braku należytej higieny po każdym posiłku, jak również wskutek występowania we wczesnej ciąży wymiotów, które niszczą szkliwo zębów. Niewyleczone zmiany próchnicze mogą być przyczyną miejscowych i wtórnie uogólnionych zakażeń, co może być nawet przyczyną poronień i przedwczesnego porodu.

Po drugie, w przypadku konieczności zastosowania badania radiologicznego chorego zęba, będzie to niemożliwe w czasie ciąży, ze względu na teratogenny (szkodliwy dla płodu) wpływ promieni rentgenowskich. Dlatego też bezpieczniej przeprowadzić je w okresie przedkoncepcyjnym.

6. Opieka ginekologa.

Każda dorosła kobieta powinna pozostawać pod opieką lekarza ginekologa. Ważne są kontrolne wizyty, nawet jeśli nic niepokojącego się nie dzieje, w celu wykonania badania cytologicznego oraz badania piersi. Warto poinformować doktora o planach macierzyńskich, by mógł zaplanować wstępną diagnostykę. Prawdopodobnie wykona badanie ginekologiczne i USG narządów rodnych oraz badania biochemiczne krwi i moczu.

Do rozważenia przez pacjentkę w porozumieniu z lekarzem są również badania (wykonywane z krwi), które mogą zapobiec wewnątrzmacicznym zakażeniom płodu skutkującym wadami wrodzonymi. Oto choroby, których boimy się najbardziej:

Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW B). Większość Polaków jest zaszczepiona. Można się upewnić czy kobieta nabyła wystarczającą odporność badaniem poziomu przeciwciał anty-HBs (przypomnij sobie, czy nie miałaś w ostatnim czasie wykonywanego tego badania przed jakimś zabiegiem operacyjnym, może nie będzie potrzeby powtarzania go).

Toxoplazmoza. Źródłem zakażenia jest głównie surowe bądź niedogotowane mięso (tatar, sushi). U zdrowych kobiet spożywających owe produkty można wykonać badanie przeciwciał w klasie IgG, by sprawdzić, czy nie przebyły tej choroby. Szkodliwe dla płodu jest jedynie zakażenie pierwotne (pierwsze zachorowanie będąc w ciąży). Dla bezpieczeństwa wskazane jest odstawienie tych pokarmów do czasu porodu.

Różyczka. Zapytaj rodziców lub sprawdź w swojej Książeczce Zdrowia Dziecka czy byłaś szczepiona. Można również wykonać badanie przeciwciał w klasie IgG. Jeśli poziom odporności nie jest wystarczający dostępna jest szczepionka. Nie powinno się jednak po jej zastosowaniu zachodzić w ciąże przez co najmniej miesiąc (a najbezpieczniej 3 miesiące), gdyż jest to szczepionka żywa.

można również sprawdzić czy kobieta nie jest nosicielką wirusów: HIV, CMV, WZW C.

Podsumowując, kiedy bezpiecznie można starać się o ciążę?

Wtedy, gdy kobieta:

nie jest w trakcie choroby lub, jeśli ma chorobę przewlekłą, ale lekarz prowadzący nie widzi przeciwwskazań do zajścia w ciążę.
przyjmowała kwas foliowy przez co najmniej 3 miesiące.
od co najmniej 3 miesięcy nie stosowała hormonalnej antykoncepcji.
nie pali papierosów, nie przyjmuje narkotyków. Od tej pory też nie może pić alkoholu.
stomatolog nie stwierdza chorób w zakresie jamy ustnej.
odbyła wizytę u ginekologa, który będzie się nią opiekował w trakcie ciąży.
po wykonaniu wyżej opisanych badań serologicznych (przeciwciał) nie stwierdzono zakażeń, przeciwciała ochronne są na prawidłowym poziomie lub gdy od szczepień przypominających upłynęło co najmniej 1-3 miesięcy.